Jerome David Salinger "Buszujący w zbożu"

Praktycznie na każdej liście książek, które trzeba przeczytać znajdziecie powieść Salingera "Buszujący w zbożu". Jakiś czas temu miałam okazję czytać inną pozycję tego autora - "Franny i Zooey", która przypadła mi do gustu, mimo to do osławionej powieści podchodziłam i tak ze sporym dystansem. Może to kwestia tytułu, który budził jakieś dziwne skojarzenia. Jednak gdy już zabrałam się za czytanie tej książki, to okazało się, że chociaż tytuł ma coś wspólnego z treścią, to ten związek jest niewielki, bardziej symboliczny.

Głównym bohaterem i narratorem tej powieści jest Holden Caulfield, szesnastolatek, który chce opowiedzieć nam swoją historię. Zaczyna ją od dnia, kiedy postanowił opuścić prywatne liceum Pencey w Agerstown. Wspomina mecz, który oglądał i wizytę u swojego nauczyciela historii, Spencera. Holden oblał cztery przedmioty, cały semestr nie przykładał się do nauki, co zakończyło się wyrzuceniem ze szkoły. Niestety nie jest to pierwsze liceum, którą zmuszony jest opuścić. Teraz chce odczekać kilka dni zanim wróci do domu, żeby rodzice dowiedzieli się z innego źródła o tym wydaleniu i zdążyli się oswoić z sytuacją, zanim zobaczą syna. Holden opowiada o swoim współlokatorze i koledze z sąsiedniego pokoju. Są to często bardzo naturalistyczne, czasami nawet niesmaczne opisy. Jego kolega, Stradlater, ma dzisiaj randkę z dawną miłością Holdena i to właśnie ona staje się przyczyną ich konfliktu i tego, że chłopak postanawia opuścić szkołę, wyjechać do Nowego Jorku i kilka najbliższych dni spędzić w hotelu, odpocząć i odreagować ostatnie wydarzenia. Tak też w końcu robi...

Holden to dosyć zbuntowany nastolatek, syn dobrze sytuowanych ludzi. Nie mogę powiedzieć, żebym się z nim utożsamiała albo chociaż go polubiła. Jego decyzje są dziwne, świadczą o braku dojrzałości, specyficznym podejściu do życia. Jego siostra zarzuca mu, że nic mu się nie podoba, że zawsze ma jakieś zastrzeżenia, i nie można tej małej dziewczynce odmówić słuszności. Faktycznie niewiele rzeczy sprawia chłopakowi radość. W trakcie swojego pobytu w Nowym Jorku nie szczędzi sobie różnego rodzaju atrakcji, przez co jego oszczędności w bardzo szybkim tempie topnieją. Okazuje się, że nie ma on większego problemu z nabyciem alkoholu, a seks z prostytutką jest na wyciągnięcie ręki. Wygląda to jak klasyczny bunt nastolatka, ale mogą kryć się za tym też jakieś poważniejsze problemy.

Jak już wspomniałam, narratorem tej powieści jest Holden, co zdecydowanie przekłada się na język powieści, który ma wyrażać ten młodzieńczy bunt, w jego wypowiedziach nie brakuje niecenzuralnych słów, ale jest to język łatwy, bardzo przystępny dla czytelnika. Holden ma sporo zastrzeżeń do otaczającego go świata, pewnie jak każdy nastolatek. Znajduje się on na pograniczu między dorosłością a dzieciństwem, stara się zachowywać jak człowiek dorosły, snuje plany na przyszłość, ale tak naprawdę jego poczynania i marzenia świadczą o braku dojrzałości. Sam nie radzi sobie z rolą, którą sobie narzucił, więc w najmniej spodziewanych momentach zdarza się, że chłopak wybucha płaczem. Jego opowieść jest bardzo realistyczna, Holden pokazuje świat takim jakim go widzi, bez ubarwiania, bez omijania wątków niesmacznych, niewłaściwych czy wstydliwych.

Jestem w stanie zrozumieć, czym zachwycają się w tej książce krytycy literaccy, bo faktycznie jest to dobrze napisana powieść, która może skłaniać do refleksji, dać coś czytelnikowi. Czyta się ją dobrze, bez znudzenia, ale też niestety w moim przypadku zabrakło zachwytu. Nie jest to jedna tych z książek, które pochłaniają bez reszty, które czyta się z rozdziawioną buzią, przy których co chwilkę ma się ochotę wzdychać, w moim przypadku bynajmniej tak nie było. Może gdybym miała naście lat, to problemy naszego bohatera byłby mi bliższe, może miałabym wtedy wrażenie, że autor doskonale oddał to, co czuje przeciętny nastolatek, może kiwałabym głową z zachwytu nad każdym kolejnym zdaniem. Niestety dzisiaj nie jestem w stanie wykrzesać z siebie zbyt wiele entuzjazmu. Może to też kwestia innych czasów. W końcu po raz pierwszy ta powieść ukazała się w roku 1951. To co wtedy musiało szokować, dzisiaj może nas nawet nie dziwić. Wtedy napisanie takiej książki wymagało sporej odwagi, dzisiaj wielu autorów, producentów programów telewizyjnych cały czas stara się nas szokować, przez co granica tego co jest do przyjęcia dla przeciętnego Kowalskiego, niemal co chwilę się przesuwa.

Mimo moich zastrzeżeń uważam, że jest to wartościowa powieść, po którą warto sięgnąć i wyrobić sobie własne zdanie na jej temat.

Moja ocena: 7/10,

Jerome David Salinger, Buszujący w zbożu, Wydawnictwo Albatros A. Kuryłowicz, 2012,

ISBN: 978-83-7659-699-0,

Str. 304.

Recenzja bierze udział w wyzwaniach "Czytam literaturę amerykańską", "Czytam książki wydane przed 1990 rokiem", "Klucznik" oraz "100 książek, które...".