Jerome David Salinger „Franny i Zooey”

Myślę, że Salingera nie trzeba Wam przestawiać. Nawet jeśli nie słyszeliście o książce "Franny i Zooey", to z pewnością przynajmniej obił się Wam o uszy tytuł "Buszujący w zbożu".  Ja dopiero zaczynam moją przygodę z tym autorem. Na początek zabrałam się za książkę, na którą składają się dwa opowiadania zatytułowane "Franny" i "Zooey". Natomiast "Buszujący w zbożu" czeka na półce na swoją kolej.

Pierwsze z opowiadań czyli "Franny" przybliża czytelnikowi historię pewnej zakochanej pary. Opowieść zaczyna się, gdy Lane wypatruje na dworcu swojej ukochanej, oboje cieszą się na to spotkanie, a jednak coś wisi w powietrzu, coś musi zostać wyjaśnione. Franny jest jakaś dziwna, odmieniona. Może to tylko gorszy dzień, a może dusi coś w sobie. Autor wspaniale ukrywa miedzy wierszami, te najważniejsze treści. Niewiele mówi wprost, dając pole do popisu naszej wyobraźni. Uwielbiam takie krótkie teksty, które zawierają w sobie ogromne pokłady energii.

Natomiast drugie opowiadanie pod tytułem „Zooey” wyjaśnia dużo więcej. Jest ono znacznie dłuższe i napisane nieco inaczej. Na jego początku poznajemy Zooeya podczas kąpieli, kiedy to w wannie czyta stary list od swojego brata Buddy'go. Jest to długi list, pełen przemyśleń, zwierzeń, wyznań i rad. Ablucje dwukrotnie przerywa mu jego mama, Bessie, która zamartwia się swoimi dorosłymi dziećmi i cały ten swój strach obnaża przed synem. Niepokoi się ona Buddy'm, do którego nie może się dodzwonić. Zamartwia się Franny, która wróciła do rodzinnego domu, by przeżywać w samotności załamanie nerwowe. Tak, nie mylicie się, mowa jest o bohaterce pierwszego opowiadanie. Nadal targają nią jakieś wewnętrzne bolączki, na przemian śpi i płacze, kategorycznie odmawia spożywania jedzenia. Rodzice chcą ustalić, jakie są przyczyny jej złego samopoczucia, chcą jej jakoś pomóc.

Zooey jest bratem Franny. Są oni najmłodsi z siódemki rodzeństwa. Wszystkie dzieci z tej rodziny były bardzo uzdolnione, w dzieciństwie brały udział w programie radiowym "Oto mądre dziecko". Była to taka zgaduj-zgadula, w której przez około szesnaście lat ciągle przynajmniej jedno z rodzeństwa brało udział i to ze sporym powodzeniem. Na życie Franny i Zooeya duży wpływ miało starsze rodzeństwo, szczególnie dwójka z nich - Seymour i Buddy. Jednak czy był to pozytywne działanie?

Opowiadania te nasycone są religijnymi i egzystencjalnymi rozważaniami, autor odkrywa przed nami życie wewnętrzne bohaterów, ich problemy natury moralnej. Utwory mówią o poszukiwaniu drogi do Boga, szczęścia oraz o braterskiej miłości. Oba opowiadania znacznie różnią się od siebie, a jednocześnie doskonale się uzupełniają. Salinger po mistrzowsku posługuje się słowem i tym należy się delektować w trakcie tej lektury. Dzieje się tutaj w zasadzie niewiele, ale czy wartka akcja jest niezbędna w dziele literackim? Ważniejsze jest, by książka skłaniała do refleksji i tego z pewnością tej książce nie można odmówić. Można się w niej rozsmakować, chłonąć te filozoficzne dysputy i samemu się nim oddawać. Nie jest to łatwa lektura, nie wiem na ile udało mi się dotrzeć do jej sedna. Być może wrócę do niej jeszcze, bo mam wrażenie, że w trakcie jednego czytania nie można dostrzec całego bogactwa, które w niej tkwi.

Na koniec podzielę się z Wami cytatem z książki:

"Jeżeli ktoś jest prawdziwym poetą, tworzy coś pięknego. To znaczy, że zostaje ci coś pięknego, nawet kiedy już odwrócisz kartkę i odłożysz książkę."

[J. D. Salinger, Franny i Zooey, strona 28]

Chociaż książka ta nie jest poezją, a jej autor nie jest poetą, to jednak fragment ten doskonale opisuje tę literaturę. Nie pozostaje mi więc nic innego, jak polecić Wam to ponadczasowe dzieło.

Moja ocena 8/10

Jerome David Salinger, Franny i Zooey, Wydawnictwo Albatros Andrzej Kuryłowicz, 2007,

ISBN 978-83-7359-554-5

str. 232