Wiesław Budzyński "Miłość i śmierć Krzysztofa Kamila"

Pamiętam jak w podstawówce moja polonistka starała się nas przekonać do twórczości Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Trudno powiedzieć, ilu z nas udało jej się namówić. Jednak z pewnością pod jej wpływem kilka lat później kupiłam sobie tomik jego wierszy. Jest on raczej skromny, ale nadal stoi na mojej półce. Muszę przyznać, że rzadko sięgam po poezję, do wspomnianego tomiku nie zaglądałam od lat. Może czas to zmienić...

Wiesław Budzyński zabiera nas w podróż śladami Krzysztofa Kamila Baczyńskiego od narodzin aż po tragiczną śmierć.

"Krzysztof Kamil Baczyński należał do pierwszego pokolenia urodzonego w Ojczyźnie wolnej i niepodległej. Ojciec, Stanisław Baczyński, w młodości piłsudczyk i legionista, syn powstańca 1863 roku, kładł mocne podwaliny pod patriotyczną edukację syna. Ale nie pragnął dla niego podobnej kontynuacji. Wedle słów Kazimierza Wyki »...miał prawo przypuszczać, że odrobił obowiązek historyczny i za siebie, i za syna. Że pozostawia mu spokój. Los kazał jeszcze raz wszystko powtórzyć, okrutniej, szybciej, z bezwzględnością absolutną«".

Krzysztof urodził się w 1921 roku, zginął tragicznie w powstaniu warszawskim w 1944 roku. Jego życie było bardzo intensywne, jakby przeczuwał, że będzie takie krótkie. Był niesamowicie płodnym poetą, tworzył praktycznie w każdych warunkach i dzięki temu udało mu się pozostawić po sobie sporą spuściznę. Miał słabe zdrowie, a jednak chciał walczyć dla dobra ojczyzny. Gdy poznali się z Basią, prawie od razu chcieli brać ślub. Ich rodziny były temu przeciwne, radzili poczekać, chociażby do końca wojny. Krzysztof na to zapytał: "A kto nam zaręczy, że tę wojnę przeżyjemy?" i się z Basią pobrali.

Wiele faktów z życia poety nie jest pewnych, słowa różnych osób się wzajemne wykluczają. Autor biografii Baczyńskiego stara się przedstawić różne wersje i wybrać tę najbardziej prawdopodobną. Najwięcej sprzecznych informacji dotyczy jego śmierci.

Jednak na tym tragicznym wydarzeniu książka się nie kończy. Autor opisuje losy jego bliskich, osób z nim związanych. Po wojnie niestety dla większości z nich nie skończyły się problemy. Ci, co przeżyli wojnę, walczyli o niepodległość, teraz stali się podejrzani o działalność przeciwko ustrojowi. Również twórczość poety nie była przez władze dobrze postrzegana...

Czytając tę książkę wielokrotnie czułam radość, że przyszło mi żyć teraz, a nie w czasie wojny czy komunizmu. Takie lektury otwierają oczy na wiele spraw, pozwalają lepiej zrozumieć tamte czasu i problemy, z którymi przyszło borykać się ówczesnym Polakom.

Napisana przez Budzyńskiego biografia stwarza wrażenie bardzo skrupulatnej. Cały czas opiera on swoje wywody na zeznaniach określonych osób i zdobytych dokumentach. Nie dyskredytuje z góry żadnego ze źródeł, analizuje je wszystkie, by na końcu wybrać to najbardziej wiarygodne. Jest ona dopracowana w każdym calu, napisana w sposób ciekawy i przystępny. Treść została wzbogacona wieloma ilustracjami, a dokładnie zdjęciami, rysunkami, kopiami dokumentów i wierszy Baczyńskiego. Autor poświęcił bardzo dużo czasu i pracy, by dotrzeć do tak wielu źródeł, by opowiedzieć nam jak najbardziej wiarygodną historię Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Stał się on ekspertem w tej dziedzinie. Opisuje nie tylko wydarzenia, ale też poglądy naszego bohatera, jego zapatrywania na ówczesną rzeczywistość.

Mam tylko jedno zastrzeżenie do tej pozycji, a mianowicie irytuje mnie fakt, że przypisy zostały umieszczone na końcu książki, przez co konieczne było ciągłe jej wertowanie. Przypisów jest sporo, niektóre z nich są bardzo obszerne i podejrzewam, że to w głównej mierze zadecydowało o ich umiejscowieniu na końcu biografii. Rozumiem decyzję wydawcy, ale nie zmienia to faktu, że utrudnia to trochę lekturę.

Książka "Miłość i śmierć Krzysztofa Kamila" to prawdziwa gratka dla amatorów twórczości Baczyńskiego, ale zachęcam do tej lektury każdego. Warto poznać losy tego młodego człowieka, wielkiego poety, odważnego patrioty, kochającego męża, dobrego syna...

Żal

Pościnano drzewa światowidom,

ścięto głowy buntom dziecięcy,

bo nie przyjdą anioły z ptasich puchów, nie przyjdą.

Oto nóż szafotów do chleba. Cóż więcej?

Zatroskane madonny mdleją;

jakbyś podniósł ziemi upiorną powiekę,

więc żal mi, żal, bo świat to żal

za utraconym człowiekiem. 

II 41 r.

Moja ocena: 8/10

Za możliwość przeczytania tej książki dziękuję pani Dorocie i Wydawnictwu M.

Wiesław Budzyński, Miłość i śmierć Krzysztofa Kamila, Wydawnictwo M, 2014,

ISBN: 978-83-7595-816-4,

Str. 336.

Wiersz pochodzi z tomiku „Pół mnie a pół Bogu” Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (Pruszyński i S-ka, 1998).

Cytat pochodzi z recenzowanej książki.

Książka bierze udział w wyzwaniach: "Polacy nie gęsi", "Klucznik", "Historia z trupem" oraz "Europa da się lubić!".