Kristina Sabaliauskaitė „Silva rerum II”

Są takie książki, które zapadają głęboko w pamięć, które pozostawiają ślad w sercu czytelnika i które oczarowują. Chociaż od przeczytania takiej opowieści mija sporo czasu, to gdy patrzymy na stojącą na półce książkę, budzą się emocje, które towarzyszyły nam podczas lektury. Niewiele jest takich opowieści, ale bez wątpienia do takich książek należy pierwsza część „Silva rerum”. Czytałam ją ponad trzy lata temu i przez ten cały czas z niecierpliwością wyglądałam dalszego ciągu tej historii. W końcu się doczekałam – czy „Silva rerum II” jest równie porywające jak pierwszy tom tej sagi? Czy autorka po raz kolejny zabiera czytelników we wspaniałą literacką i historyczną podróż?

Jest rok 1707. Jan Izydor Narwojsz na rozkaz księcia Radziwiłła musi wyruszyć na wojnę. W Wilnie zaczyna być niebezpiecznie, do tego pojawiają się pogłoski, że zbliża się morowe powietrze. Chociaż małżeństwo Jana Izydora i Anny Katarzyny nie należy do udanych, to jednak mężczyzna nie chce zostawić żony i córki w mieście. Każe im wyjechać do Milkont, do starego dworu, w którym powinny być bezpieczne. Anna Katarzyna manifestuje swoje niezadowolenie, jednak wykonuje polecenie męża. Po długiej pełnej niewygód podróży dociera do Milkont i to, co tam zastaje nie napawa ją optymizmem...

W tym samym czasie Urszula Birontowa nie wpuszcza do swego domu pewnego zaniedbanego i schorowanego mężczyzny. Ten prosi, odgraża się, rzuca przekleństwa. Twierdzi, że chce tylko umrzeć w swoim domu, nikomu nie jest już w stanie zaszkodzić, jednak kobieta jest nieprzejednana...

Oprócz tych kilku postaci poznajemy też żydowskiego medyka Aarona Gordona, który posiada ogromną wiedzę medyczną i ciągle chętnie się uczy swego fachu. Jednak to nie praca jest dla niego najważniejsza, a ukochana żona i dzieci. Mamy tu portrety Szwedów, Rosjan, Polaków i Litwinów, ludzi biednych i majętnych, wykształconych i nieokrzesanych. Skrywają oni wiele tajemnic, zbrodni, dramatów, ale też często namiętności, miłości i zdrady. Autorce udało się stworzyć mnóstwo wyrazistych portretów, złożonych i wiarygodnych.

Kristina Sabaliauskaitė pisze w bardzo charakterystyczny sposób, świetnie oddający klimat powieści, jednak z pewnością nie każdemu jej styl przypadnie do gustu. Autorka snuje opowieść, w której nie ma wyraźnie zaznaczonych dialogów, a bardzo złożone zdania ciągną się przez całe strony. Nie przeszkadzało mi to ani trochę w odbiorze lektury, wręcz moim zdaniem ten typ narracji idealnie wpasowuje się w ducha epoki, treść opowieści i dobrze oddaje charaktery postaci. Cóż, ta lektura była prawdziwą ucztą literacką i bardzo żałuję, że współcześnie tak rzadko możemy się delektować takim językiem.

Mamy tu złożoną, wielowątkową i wielowymiarową opowieść, poznajemy historię Litwy i ościennych państw, życie mieszkańców miast i wsi, to, jak funkcjonowały wtedy wyższe sfery, bawiły się i knuły intrygi, ale też uciekały przed prawem, jak toczyło się życie we dworach, a jak w koszarach. Bohaterowie naszej opowieści walczyli z wieloma przeciwnościami losu: wojenną zawieruchą, klęską nieurodzaju, a co za tym idzie też głodem. Jakby tego wszystkiego było mało, dookoła swoje żniwa zbierała dżuma.

Kristina Sabaliauskaitė trzyma poziom. Drugi tom tej litewskiej sagi zachwyca zupełnie tak samo jak pierwszy. Kwiecisty styl, pełen barwnych opisów i ciekawych porównań to ogromny atut tej książki. Współcześnie rzadko spotyka się tak napisane opowieści. Do tego mamy bardzo ciekawą, wielowątkową historię, pełną fascynujących, pełnych sprzeczności i tajemnic postaci. Cieszę się też, że seria jest tak pięknie wydana, że tym razem wyjątkowo treść i forma idą w parze. To była prawdziwa uczta literacka i mam nadzieję, że na trzeci tom tej sagi nie będę musiała czekać tak długo jak na drugi. Już wypatruję go z ciekawością i nadzieją na kolejne arcydzieło.

Moja ocena: 9/10

Za możliwość przeczytania tej książki dziękuję Wydawnictwu Literackiemu.

Kristina Sabaliauskaitė, Silva rerum II, Wydawnictwo Literackie, 2018,

ISBN: 978-83-08-06575-4,

Str. 404.