Bohdan Urbankowski "Ścieżka nad drogami. Fraktale"

Muszę przyznać, że osoba Bohdana Urbankowskiego była mi dotychczas nieznana. Jednak bez wątpienia jest on bardzo barwną postacią. Od najmłodszych lat walczył o prawdziwie wolną ojczyznę, działał w kilku organizacjach, tworzył utwory, które miały motywować ludzi do walki z władzą. Przez swoją działalność wielokrotnie musiał zmieniać miejsce pracy, narażony był na różne represje. Napisał ponad pięćdziesiąt książek, w tym dramatów, zbiorów wierszy i esejów. Za swoją twórczość otrzymał kilka nagród. Tym razem Bohdan Urbankowski oddaje w nasze ręce powieść o charakterze autobiograficznym.

Autor zaczyna swoją opowieść od pewnego zdjęcia rodzinnego. Niby jest to zwykła fotografia, jednak dziwnym zbiegiem okoliczności osoby znajdujące się na niej, umierają w takiej samej kolejności jak stają na zdjęciu...

Urbankowski wspomina różne wydarzenia z dwudziestowiecznej historii Polski, począwszy od wojennych opowieści przekazanych mu przez innych członków rodziny, po wydarzenia z jego życia w socjalistycznym kraju. Przybliża nam przeżycia swoich krewnych oraz osób zaprzyjaźnionych. Wspomina o swoich pierwszych literackich zapędach i późniejszych, już dużo bardziej dojrzałych próbach literackich. Opowiada o osobach, które stanęły na jego drodze, o pierwszych miłościach, chłopięcych fascynacjach, zażartej walce o wolność.

"I właśnie wtedy: zmierzch marcowy 

skowycząc niby zbity pies 

pomykał pod warszawskim murem - 

i pałą w twarz, pałą w wiersz 

- zamarły okna. Tylko szept 

jak wiatr przenikał ściany chłodem: 

- Dzień Kobiet - 

dzisiaj – Ósmy Marzec 

(pora niezwykła, bo Przedwiośnie 

tej pory nie ma w kalendarzu 

przytrafia tylko się w młodości) 

studenci wyszli na ulice 

by bronić wierszy przed policją 

by byle ciemniak, byle szpicel 

nie mógł wykreślić słów najświętszych 

z polskiej poezji i pamięci 

i pałą w usta, pałą w wiersz 

i przez Krakowskie szli studenci 

szli poprze chmury dymnych świec 

niosąc tomiki Mickiewicza 

jak lampki światła w mroczny dzień 

a z naprzeciwka pała w oczy 

armatek bluzgi, petard huk 

żelazna gwardia partii kroczy - 

"wolność", "socjalizm" – zwykłe słowa 

nagłym przedwiośniem uskrzydlone 

jak ptaki - - gazem oślepione 

niezdarnie spadały na bruk (...)".

Jest to fragment jednego z wierszy, które zostały wplecione w treść snutej przez autora opowieści.

Podjęta w książce tematyka z pewnością nie jest łatwa, szczególnie dla mnie – osoby, której historia nigdy nie była zbyt bliska. Jednak co innego czytać suche fakty z podręczników szkolnych, a co innego poznać przeżycia konkretnych osób. Dlatego też uważam tę pozycję za bardzo ciekawą i wartą polecenia. Dzięki niej można się wczuć w rzeczywistość PRL-u i poznać kluczowe postacie tego okresu.

Niektórych mogą odstraszać rozmiary tej książki, jednak czyta się ją na szczęście dobrze, chociaż niekoniecznie szybko. Ja potrzebowałam trochę czasu na poznanie tej powieści, czasami odkładałam ją na chwilę, by nabrać do niej dystansu. Oczywiście nie brakuje w tej książce też polityki, która mnie osobiście nie zawsze interesuje i tak też było w tym przypadku, niektóre fragmenty bardzo mnie ciekawiły, inne dużo mniej. Za to chyba najbardziej jestem zachwycona prywatnymi, czasami nawet intymnymi opowieściami autora, bo jak już wielokrotnie wspominałam w innych recenzjach, mnie najbardziej interesują ludzie, ich przeżycia, doświadczenia. Również wielką politykę lubię rozpatrywać w takich kategoriach, nie lubię gadania dla samego gadania, mydlenia ludziom oczu, ale interesuje mnie to jak polityka oddziałuje na zwykłego człowieka, jak zmienia jego życie i takich właśnie odniesień nie brakuje w tej książce. Całość napisana jest w naprawdę dobrym stylu, do tego porusza i skłania do myślenia.

Książkę oczywiście polecam!

Moja ocena: 7/10

Za możliwość przeczytania tej książki serdecznie dziękuję Wydawnictwu M.

Bohdan Urbankowski, Ścieżka nad drogami. Fraktale, Wydawnictwo M, 2013,

ISBN: 978-83-7595-642-9,

Str. 500.

Cytat pochodzi z recenzowanej książki.

Książka bierze udział w wyzwaniu: "Polacy nie gęsi".