Eric-Emmanuel Schmitt "Ulisses z Bagdadu"

Eric-Emmanuel Schmitt zachwycił mnie całkiem niedawno książką "Oskar i pani Róża", która to mimo swoich niewielkich rozmiarów, wywołała we mnie całą lawinę uczuć, aż trudno mi było się po tej lekturze pozbierać. Był to pierwszy tytuł tego autora, który miałam okazję czytać, ale wiedziałam, że z pewnością nie ostatni. Teraz przyszedł czas na "Ulissesa z Bagdadu" i cóż...

"Nazywam się Saad Saad, co po arabsku znaczy Nadzieja Nadzieja, zaś po angielsku brzmi jak Smutny Smutny. Z tygodnia na tydzień, czasem z godziny na godzinę, a niekiedy w błysku sekundy moja prawda przechodzi z arabskiego na angielski; w zależności od tego, czy jest mi dobrze, czy też źle – staję się Saadem Nadzieją lub Saadem Smutnym".

Saad mieszka w Bagdadzie, studiuje prawo, ma kochającą rodzinę i jest z wzajemnością zakochany w Leili. Jego radości nie burzą nawet trudne warunki panujące w Iraku, embargo nałożone na ten kraj, wszechobecny kryzys, brak pracy, jedzenia... Wszystko jednak do czasu. Wojna zabiera Saadowi ukochaną, ojca i dwóch szwagrów. Teraz to on musi jakoś utrzymać rodzinę. Tylko jak to zrobić w tym spustoszałym kraju, kraju opanowanym przez Amerykanów, którzy uważają się za wyzwolicieli? Czarę goryczy przelewa śmierć Salmy, sześcioletniej siostrzenicy Saada, która mogłaby żyć, gdyby można było znaleźć w Bagdadzie jakiegoś lekarza, gdyby szpitale nadal funkcjonowały, a nie były tylko pustymi budynkami, bez personelu i bez pacjentów. Gdy Saad z ogromnym trudem i narażaniem własnego życia w końcu dociera do amerykańskiego szpitala, jest już za późno dla dziewczynki... Strefa amerykańska w mieście jest nowoczesna, zadbana, kolorowa i wesoła, podczas gdy Irakijczycy muszą się codziennie ścierać z szarą rzeczywistością, otacza ich bieda, mieszkają w budynkach przeznaczonych do wyburzenia, a zdobycie jedzenie wymaga ogromnego wysiłku. W końcu Saad za namową matki postanawia wyjechać do Anglii, tylko "jak można przejechać tysiące kilometrów, gdy ma się jednego dinara?". To właśnie ta niełatwa i bardzo ryzykowana podróż została opisana w tej książce.

Po raz kolejny autor podjął bardzo trudną tematykę. Opisuje on ciężką sytuację w Iraku Saddama Husajna oraz wcale nie lepszą po obaleniu jego władzy. Mamy tu długą podróż z Iraku do Europy, pełną niebezpieczeństw i skomplikowanych wyborów. Trzeba wielkiej odwagi, żeby się na taką wyprawę zdecydować, a może wystarczy być tylko zdesperowanym i zdeterminowanym... Wizja pięknej przyszłości mami, ale czy faktycznie Wielka Brytania przyjmie imigranta z otwartymi ramionami, czy zapewni mu pracę i życie w godziwych warunkach? Aby tam dotrzeć Saad musi się wyrzec własnych korzeni, swojej tożsamości, stać się człowiekiem znikąd.

W podróży Saadomi towarzyszy duch jego ojca, bardzo inteligentnego człowieka. To z nim chłopak prowadzi bardzo ciekawe rozmowy o życiu, przeszłości i przyszłości, o własnych wyborach i celach. Eric-Emmanuel Schmitt z wykształcenia jest filozofem i widać to niemal na każdej stronie tej powieści, pełnej mądrości, bardzo interesującego spojrzenia na świat i ludzi.

"Ulissesa z Bagdadu" czyta się bardzo dobrze. Napisany jest on w pięknym stylu, z dbałością o szczegóły. Widać, że jest to przemyślane dzieło, bardzo dopracowane i piękne. Mamy tu bardzo barwnych bohaterów, zarysowanych ze sporą precyzją. Saad jest bardzo ciekawą postacią, ale niejedyną w tej powieści. Na swojej drodze do Anglii spotka on wielu równie interesujących ludzi, podobnych mu emigrantów, którzy szukają swojego nowego miejsca na Ziemi. Saad ma też okazję poznać bezwzględnych terrorystów oraz mieszkańców różnych krajów, ludzi przychylnych przybyszom i tych, którzy chcą ich niezwłocznie deportować. Schmitt prezentuje emigrantów wraz z ich problemami, obawami i nadziejami. Trudno pozostać wobec tej lektury obojętnym, sytuacja Saada i innych emigrantów jest nie do pozazdroszczenia. Myślę, że wielu czytelników po tej lekturze zmieni swoje podejście do ludzi, którzy w poszukiwaniu pracy i godziwego życia przybyli do Europy.

Nie pozostaje mi nic innego jak Wam tę książkę polecić, a sama oczywiście zamierzam sięgnąć po kolejne tytuły tego autora i to już niebawem.

Moja ocena: 8/10

Eric-Emmanuel Schmitt, Ulisses z Bagdadu, Znak, 2010,

ISBN: 978-83-240-1317-3,

Str. 320.

Cytaty pochodzą z recenzowanej książki.