Peter Ackroyd "Londyn podziemny"

Ziemia skrywa wiele tajemnic. To w niej poszukujemy skarbów i śladów obecności naszych przodków. Od wielu lat drążymy w niej tunele, które służą przeróżnym celom. Szczególnie w dużych miastach infrastruktura podziemna jest bardzo rozbudowana. Gdy brakuje miejsca bezpośrednio na powierzchni, możemy budować coraz wyższe budynki albo zagłębiać się pod ziemię. Mało kto zdaje sobie sprawę, jak skomplikowana i rozbudowana może być taka podziemna sieć. Możemy sobie to uzmysłowić czytając "Londyn podziemny" Petera Ackroyda.

"Stąpaj ostrożnie po chodnikach Londynu, chodzisz bowiem po skórze, kamiennym kłębowisku, przykrywającym rzeki i labirynty, tunele i komnaty, strumienie i pieczary. Nawet nie zdajesz sobie sprawy ze znajdujących się pod ziemią rur i kabli, źródeł i pasaży, krypt i kanałów, a także pełzających istot, które nigdy nie zobaczą światła dziennego. Pod twoimi stopami, w pociągach metra, ogromne rzesze pasażerów poruszają się pośród eoceńskiej gliny. (...) Stąpasz również po mieście przeszłości – cała jego historia od czasów prehistorycznych osadników aż po dzień dzisiejszy jest skomasowana w siedmiometrowej warstwie ziemi".

Tak autor zaczyna swoją opowieść, w której to zabiera nas w różne zakątki podziemnego Londynu. Odkrywa przed nami miejsca, do których nie ma dostępu przeciętny turysta. Uzmysławia, jak blisko zwykłych mieszkańców możemy znaleźć rzeczy bardzo niezwykłe. Opowiada o tym, jak przy okazji wielu prac ziemnych natrafiano na bardzo ciekawe znaleziska sprzed tysięcy lat. Co ciekawe poziom wód gruntowych w Londynie cały czas się podnosi. Codziennie odpompowuje się około siedemdziesiąt milionów litrów wody, by uchronić fundamenty budynków i nie tylko.

Ackoroyd rysuje przed nami obraz podziemi, ale też zastanawia się nad tym, jak ludzie reagują na to ukryte miasto. Wielu z pewnością ono fascynuje, ale większość raczej przeraża.

"Podziemie może być obrazem piekła. We wszystkich wyobrażeniach o nadprzyrodzonej sprawiedliwości niebo jest na górze, a piekło na dole – topografia równie ugruntowana jak cztery strony świata. Porządek i harmonia to własności jasnego świata. Pod spodem wszystko jest bezkształtne, bezforemne i puste. Głęboko pod ziemią bytują rzeczy zapomniane, wyrzucone, tajemne".

Może właśnie dlatego samobójcy często wybierają metro na miejsce swojej śmierci. Inna sprawa, że budowa wielu z tuneli pochłonęła sporo ofiar. Również kanalizacja jeszcze całkiem niedawno niosła ze sobą nie tylko korzyści. Słaba wentylacja sprawiała, że często dochodziło do wybuchów zgromadzonych w kanałach gazów.

Ackoroyd zdradza nam sporo ciekawostek. Niektóre z nich są całkiem zabawne, inne wręcz groteskowe. Wyobraźcie sobie, że gdy w roku 1911 na stacji metra Earls Court oddano do użytku pierwsze ruchome schody, to oczywiście dla wielu ludzi były one atrakcją, ale byli też tacy, którzy się ich bali, szczególnie schodzenia z nich. Aby dodać ich użytkownikom odwagi, zatrudniono człowieka z protezą nogi, który jeździł tam i z powrotem. Niewątpliwie było to ciekawe rozwiązanie.

"Londyn podziemny" to interesująca pozycja, szczególnie dla tych którzy znają Londyn. Mnie owszem książka zaciekawiła, ale nie mogłam ulokować poszczególnych miejsc w przestrzeni. Gdy czytałam o tym, co jest pod ziemią, nie mogłam sobie wyobrazić, jak wyglądają w tym miejscu ulice Londynu. Znając Londyn łatwiej można zrozumieć te opowieści i zapamiętać szczegóły.

W książce znajdziecie mnóstwo ciekawych zdjęć i rycin, które z pewnością są bardzo wartościowym dodatkiem, pomagają nam wyobrazić sobie te nieznane czytelnikowi miejsca. Autor opisuje nie tylko to, co jest teraz, ale cofa się w czasie. Opowiada historię wszystkich opisanych w tej książce miejsc. Odwołuje się do sztuki, literatury i filmu.

"Londyn podziemny" to lektura obowiązkowa, dla każdego, kto interesuje się Londynem, kto chce znać to miasto od podszewki. Peter Ackroyd opisuje je tak obrazowo, że niemal czuć unoszący się z tamtejszych kanałów smród i zatęchłe powietrze podziemnych tuneli.

Oczywiście polecam.

Moja ocena: 7/10

Za możliwość przeczytania tej książki dziękuję Wydawnictwu Zysk i -S-ka i Portalowi Sztukater

Peter Ackroyd, Londyn podziemny, Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2015,

ISBN: 978-83-7785-310-8,

Str. 216.

Cytaty pochodzą z recenzowanej książki.

Książka bierze udział w wyzwaniach:  "Historia z trupem", "Klucznik"  oraz  "Przeczytam tyle, ile mam wzrostu" (1,6 cm, razem 129,3 cm).