Bartłomiej Grzegorz Sala "Księga smoków polskich"

Zapewne każdy z Was słyszał o Bazyliszku czy Smoku Wawelskim, ale mało kto ma pojęcie, ile faktycznie istnieje legend o polskich smokach i podobnych im potworach. Od imion niektórych stworów wywodzą się nazwy miast, krwawą śmiercią innych tłumaczony jest kolor ziemi w pewnych miejscach. O niektórych potworach krąży wiele legend, które nie są ze sobą spójne. Całokształt tych smoczych historii jest szalenie ciekawy, nawiązują one do tradycji poszczególnych regionów, a niektóre z tych potworów do dzisiaj są symbolami pewnych miast. Ich wyobrażenia znajdziecie na niejednym budynku, pomniku czy fontannie. Wiele z nich zostało oswojonych i stało się atrakcjami dla turystów odwiedzających dane miejsca. Generalnie na naszych ziemiach smoki kojarzone są ze złymi mocami, szczególnie z wcieleniem diabła, ale nie wszystkie uznawane były za postacie negatywne, niektóre z nich są neutralne i posiadają pewne cechy pozytywne.

Może słyszeliście o Meluzynie i księciu Bolku? Historia dzieje się na zamku w Cieszynie, gdzie książę Bolko poślubił księżniczkę z dalekiego kraju, Meluzynę. Kobieta już przed ślubem poprosiła swojego przyszłego męża, by ten wybudował dla niej w ogrodzie glorietkę z basenem, w której to chciałaby w samotności spędzać każdą sobotnią noc. Bolko trochę się zdziwił, ale uznał, że może to jakiś cudzoziemski obyczaj i ochoczo się zgodził. Para żyła w wielkiej zgodzie, ich życie przypominało sielankę, a miłość cały czas kwitła. Jednak dziwny sobotni rytuał nie dawał spokoju matce Bolka, która zaczęła w sercu syna siać niepokój. Mężczyzna w końcu nie wytrzymał, postanowił zakraść się do glorietki i podejrzeć swoją ukochaną. Ujrzał ją w kąpieli, jednak jego żona w miejscu poniżej zgrabnej kibici miała ogon pokryty smoczymi łuskami. Meluzyna rozpłakała się, bo wiedziała, że to kres ich szczęścia i na skrzydłach smoczych odleciała. Bolko własną zdradą i ukochanej stratą bardzo się przejął, przez co się pochorował. Niedługo umarły dzieci Bolka i Meluzyny, matka Bolka, a na końcu sam książę.

W tej książce opisano najsłynniejsze dwadzieścia pięć smoków i pokrewnych im potworów naszych ziem. Oprócz opowieści o nich, w opracowaniu znaleźć można też komentarz historyczno-antropologiczny wraz z pewnymi uwagami, które mają wytłumaczyć związek potwora z danym miejscem i osadzić go w kulturowym kontekście.

Moim zdaniem "Księga smoków polskich" to świetnie opracowana książka, w której można znaleźć bardzo dużo ciekawych informacji. Wzbogacenie poszczególnych legend odpowiednim komentarzem sprawia, że łatwiej jest nam osadzić je w odpowiednim czasie i miejscu, a co za tym idzie książka ta łączy w sobie elementy literackie i popularnonaukowe. Całość czyta się z łatwością i ogromnym zainteresowaniem. Pisząc o tej książce nie można nie wspomnieć o jej oprawie graficznej, która jest na bardzo wysokim poziomie. Twarda oprawa, kredowy papier, piękne ilustracje autorstwa Witolda Vargasa i Pawła Zycha oraz czytelna czcionka sprawiają, że "Księga smoków polskich" może stać się ozdobą każdej biblioteczki.

Niniejszą publikację oczywiście wszystkim gorąco polecam, a sama mam ogromny apetyt na kolejne tego typu dzieła. Zauważyłam w ofercie wydawnictwa BOSZ takie tytuły jak "Legendy zamków karpackich", "Bestiariusz słowiański" czy "Duchy polskich miast i zamków", które zapowiadają się równie ciekawie jak "Księga smoków polskich".

Moja ocena: 8/10

Za możliwość przeczytania tej książki serdecznie dziękuję wydawnictwu BOSZ.

Bartłomiej Grzegorz Sala, Księga smoków polskich, BOSZ, 2014,

ISBN: 978-83-7576-217-4,

Str. 144.